De laatste tijd zie je steeds vaker dat webshops zogenaamde verrassingsdozen aanbieden. De inhoud van de verrassingsdoos is onbekend voor de koper en kan ook telkens verschillen. Soms beloven winkels dat de verrassingsdoos een bepaalde waarde vertegenwoordigd. Bijvoorbeeld dat er producten in het pakket zitten die een waarde van 300 euro vertegenwoordigen terwijl de verrassingsdoos slechts 50 euro kost. Veel mensen bestellen vervolgens zo’n verrassingsdoos want als de inhoud niet bevalt dan stuur je ‘m toch gewoon weer terug? Het voelt enigszins vreemd aan dat als de verrassing je niet bevalt je de verrassingsdoos terugstuurt en je het aankoopbedrag terug wilt. Maar bij een koop op afstand heb je 14 dagen bedenktijd (voor 13 juni 2014 waren dit 7 werkdagen) waarbinnen je de koop ongedaan kunt maken. Deze mogelijkheid tot ontbinden wordt ook wel het herroepingsrecht genoemd. De aanbieders van verrassingsdozen zijn daar niet blij mee en proberen dit soms uit te sluiten, maar is dat wel mogelijk?

Secretbox die wordt aangeboden door Blokker. Bij Blokker is het overigens wel mogelijk om te retourneren.
Als voorbeeld neem ik Secretbox.com. In hun algemene voorwaarden zeggen zij het herroepingsrecht van de consument uit te sluiten.
In artikel 6 van hun algemene voorwaarden lijken ze te suggereren dat je een secretbox wel kan retourneren.
Als je echter verder leest zie je echter dat het herroepingsrecht uitgesloten is “conform art. 7:46d lid 4 BW”. Dit artikel is vervallen sinds 13 juni 2014. In artikel 6:230p BW staan tegenwoordig de gevallen beschreven waarin de consument in geval van koop op afstand geen recht van ontbinding heeft.
Artikel 7:46d lid 4 BW heeft aardig wat overeenkomsten met hun algemene voorwaarde. De tekst van 7:46d lid 4 BW (inmiddels vervallen):
4. De leden 1–3 zijn niet van toepassing op de koop op afstand:
a. van zaken waarvan de prijs gebonden is aan de schommelingen op de financiële markt, waarop de verkoper geen invloed heeft;
b. van zaken die:
1°. zijn tot stand gebracht overeenkomstig specificaties van de koper;
2°. duidelijk persoonlijk van aard zijn;
3°. door hun aard niet kunnen worden teruggezonden;
4°. snel kunnen bederven of verouderen;
c. van audio- en video-opnamen en computerprogrammatuur, indien de koper hun verzegeling heeft verbroken;
d. van kranten en tijdschriften.
Secretbox heeft deze lijst in principe overgenomen en daar hun eigen stukje aan toegevoegd. Waarom is mij een raadsel, maar het is wel duidelijk dat Secretbox van mening is dat je de secretbox na opening (dus als je hebt geconstateerd wat de inhoud is) niet meer mag retourneren (hoewel ze zichzelf met artikel 6 lid 2 van hun eigen voorwaarden tegenspreken). Er staat echter in artikel 7:46d lid 4 BW niets over het vervallen van het herroepingsrecht bij het verbreken van een zegeling anders dan van audio- en video-opnamen en computerprogrammatuur.
Ook het nieuwe artikel 6:230p BW zegt hier niets over:
f. een consumentenkoop betreffende:
1°. de levering van volgens specificaties van de consument vervaardigde zaken, die niet geprefabriceerd zijn en die worden vervaardigd op basis van een individuele keuze of beslissing van de consument, of die duidelijk voor een specifieke persoon bestemd zijn;
2°. de levering van zaken die snel bederven of die een beperkte houdbaarheid hebben;
3°. de levering van zaken die niet geschikt zijn om te worden teruggezonden om redenen van gezondheidsbescherming of hygiëne en waarvan de verzegeling na de levering is verbroken;
4°. de levering van zaken die na levering door hun aard onherroepelijk vermengd zijn met andere zaken;
5°. de levering van alcoholische dranken waarvan de prijs is overeengekomen bij het sluiten van een consumentenkoop, maar waarvan de levering slechts kan plaatsvinden na dertig dagen, en waarvan de werkelijke waarde afhankelijk is van schommelingen van de markt waarop de handelaar geen invloed heeft;
6°. de levering van audio- en video-opnamen en computerprogrammatuur waarvan de verzegeling na levering is verbroken;
7°. de levering van kranten, tijdschriften of magazines, met uitzondering van een overeenkomst voor de geregelde levering van dergelijke publicaties;
Met name de tekst van het nieuwe artikel 6:230p BW zorgt er naar mijn idee voor dat aanbieders van verrassingsdozen het herroepingsrecht niet kunnen uitsluiten. Bij de oude tekst van 7:46d lid 4 BW zou je nog bijvoorbeeld kunnen discussiëren dat verrassingsdozen wellicht “door hun aard niet kunnen worden teruggezonden” omdat dan de verrassing weg is hoewel dat mij ook niet de aangewezen weg lijkt. Artikel 6:230p BW is echter naar mijn idee meer helder op dit punt. Je zou het hooguit via misbruik van recht (3:13 BW) of de redelijkheid en billijkheid (6:248 BW) kunnen proberen. Dat het ontbinden van de overeenkomst misbruik van recht is zal de webshop echter zelf moeten aantonen.
Dit voelt misschien wat oneerlijk aan voor de webshop als de verrassingsdoos minstens de waarde vertegenwoordigd die is betaald (of is beloofd), maar persoonlijk denk ik dat dit in de praktijk niet veel verrassingsdozen terug zullen worden gestuurd. Zie bijvoorbeeld ook dit topic op Tweakers over de verrassingsdoos van Blokker waar redelijk veel mensen besloten de box toch te houden omdat ze er tevreden mee zijn of omdat de moeite en kosten van het retourneren het niet waard zijn. Daarnaast komen de kosten voor het terugsturen (van de consument naar de webwinkel) voor rekening van de consument mits ze dit vooraf correct hebben gemeld (artikel 230n lid 3 BW juncto artikel 230m lid 1 sub i BW). Aangezien de verzendkosten al gauw kunnen oplopen tot 7 euro of meer dan 10 euro denk ik niet dat veel mensen de verrassingsdoos terugsturen als de inhoud acceptabel is.
Overigens raad ik af om te bestellen bij webwinkels die expliciet vermelden dat je niet je geld terug krijgt als je een geopende verrassingsdoos terugstuurt. Hoewel je vermoedelijk juridisch in je gelijk staat kunnen bepaalde webwinkels wel eens behoorlijk lastig doen. En het is nog maar de vraag of je zoveel tijd kwijt wilt zijn aan het behalen van jouw gelijk.