Begin dit jaar is het verhaal over een jochie dat twee blikjes cola van 52 cent per stuk wilt kopen een internethit geworden. Het originele verhaal van Erwin Witteveen is op het moment meer dan 350.000 keer bekeken via zijn Twitteracount en ook beland in de NRC in de vorm van een ikje. De bedenker van het verhaal keek er dan ook vanop dat hij zijn verhaal zonder naamsvermelding tegenkwam in het boek “Ik ben toch te gek” van de schrijver Ivo Mijland. De versie in het boek wijkt wel iets af van het origineel, maar de kern van het verhaal blijft hetzelfde (boek versus origineel). Vervolgens ontstond er een Twitterconversatie tussen beide schrijvers. Inmiddels is dit voorval met een naamsvermelding in de derde druk en een feestelijke overhandiging van 4000 stuivers (één stuiver voor elk verkocht boek) gelukkig opgelost, maar het lijkt dat enigszins vergelijkbare zaken jammer genoeg steeds vaker voorkomen. Soms ontstaat het door onwetendheid, maar soms is het eerder uit gemakzucht of het wordt zelfs opzettelijk gedaan.
Het feit blijft dat het zeker als (professioneel) schrijver vreemd over komt dat je niet meer moeite hebt gedaan om de oorspronkelijke bron te achterhalen. In dit geval gaf de schrijver aan dat hij het op Facebook had gevonden en er geen naam bij stond. Dat verweer (of smoesje, het is maar hoe je het wilt zien/noemen) zie je wel vaker, maar dat zal de persoon die het heft overgenomen niet helpen. Het zou ook wel vreemd zijn als iemand een verhaal of een ander werk mag overnemen als iemand anders dan de auteur het heeft gedeeld zonder naamsvermelding. Ook als het gaat om een citaat ben je namelijk verplicht om de naam van de auteur te vermelden. Dat de auteur misschien wat lastiger is te achterhalen is geen reden om dan maar niet aan naamsvermelding te doen. Als het je niet lukt om de auteur te achterhalen en je bent niet zeker of het werk publiek domein is, dan kan je het maar beter niet gebruiken. En dat geldt naar mijn mening al helemaal als je een professioneel schrijver bent. Je verwacht immers zelf rond te komen van jouw werken, dus dan ligt het voor de hand dat je ook met respect met de auteursrechten van andere mensen omgaat. Zoals ik al eerder schreef in deze blog over het overnemen van afbeeldingen is het daarnaast ook niet voldoende om een werk te verwijderen zodra de auteur komt klagen. Als je gelukt hebt dan neemt de auteur met verwijdering (of naamsvermelding in het geval van een citaat) genoegen, maar in principe kunnen ze jou dan met succes aanspreken voor auteursrechtinbreuk en een schadevergoeding eisen. Als je het op een rechtszaak laat uitkomen, dan moet je in principe ook nog eens de volledige advocaatkosten van de tegenpartij vergoeden (aangezien bij IE-zaken de winnende partij in beginsel aanspraak kan maken op een volledige proceskostenvergoeding, hoewel dit in de praktijk kan worden gematigd) waardoor het een behoorlijk dure zaak kan worden. Los van het ethische aspect is het dus verstandig om het niet zover te laten komen.
